Leerlingen zonder verblijfsvergunning, wat is de achtergrond?
Migranten kunnen om verschillende redenen geen verblijfsvergunning (gekregen) hebben, of deze hebben verloren. Het meest bekend is de vluchteling, die geen vergunning kreeg maar toch als ‘uitgeprocedeerde asielzoeker’ in Nederland is gebleven. Behalve uitgeprocedeerde asielzoekers er zijn ook andere migranten zonder verblijfsvergunning. Zo zijn er bijvoorbeeld huwelijksmigranten die bij een partner in Nederland blijven en zich niet kunnen legaliseren omdat zij niet aan de voorwaarden voldoen. En er zijn mensen die in Nederland blijven nadat hun visum verlopen is. Of migranten die hun verblijfsvergunning verloren maar die hier toch blijven wonen.
Migranten zonder verblijfsvergunning hebben geen recht op sociale zekerheid en geen recht op sociale huisvesting. Daardoor is het gezinsinkomen meestal laag en de leefsituatie niet stabiel. Een
ziektekostenverzekering kan niet worden afgesloten. Bovendien is er altijd angst om ontdekt te worden en uitgezet te worden. Dat tekent het leven van de jongere ook. Studeren in zo’n omgeving is niet makkelijk.

Mogen leerlingen zonder verblijfsvergunning toe worden gelaten op school?
Alle kinderen onder de 18 jaar moeten naar school, ook als zij geen verblijfsvergunning hebben. Zij mogen de opleiding afmaken waarop ze zijn begonnen voor hun 18de verjaardag. Ook als zij tussentijds verhuizen, mogen zij op een andere school hun eerder begonnen opleiding afmaken.
Leerlingen van boven de 18 die nog in een toelatingsprocedure zitten (bijvoorbeeld een asielprocedure) mogen ook aan een studie beginnen. Als zij tussentijds uitgeprocedeerd raken en dus hun verblijfsrecht verliezen, mogen zij toch hun studie afmaken.
De situatie is anders voor jong-volwassenen van boven de 18 die helemaal geen verblijfsrecht hebben. Zij mogen niet beginnen aan een studie. Toch zijn er wel enkele instellingen die hen toch willen helpen en hen mee laten lopen bij de opleiding.

Mogen leerlingen zonder verblijfsvergunning stage lopen?
Stages worden meestal beschouwd als werk, en werk is in het algemeen verboden voor mensen zonder verblijfsvergunning. Dat geldt ook voor studenten die volgens de wet wel mogen studeren omdat ze begonnen zijn toen ze nog wel verblijfsrecht hadden of nog geen 18 jaar waren. Leerlingen die in een asielprocedure zitten, mogen wel stage lopen.
Na een juridische procedure over het belang van stages voor het onderwijs, is in 2012 de wet aangepast.
Leerlingen die vóór hun 18de begonnen zijn aan een opleiding aan het MBO (BOL) mogen sindsdien wel stage lopen.